Ρομαντισμός, Παρνασσισμός, Συμβολισμός, Υπερρρεαλισμός.
Οι περισσότεροι μελετητές ανάγουν τις αρχές της νεοελληνικής λογοτεχνίας ήδη στα βυζαντινά χρόνια, στα πρώτα γραπτά κείμενα σε δημώδη γλώσσα που εμφανίζονται κατά τον 11ο αι. περίπου.Το πρώτο γραπτό μνημείο σε δημώδη γλώσσα, το οποίο θεωρείται παραδοσιακά ότι σηματοδοτεί την αρχή της νεοελληνικής λογοτεχνίας, είναι το έμμετρο επικό-μυθιστορηματικό αφήγημα γνωστό ως «Έπος του Διγενή Ακρίτα»
Πρόκειται για τέσσερα στιχουργήματα γραμμένα τον 12ος αι., όπου διεκτραγωδούνται τα βάσανα του μοναχού, του πολύτεκνου οικογενειάρχη, του φτωχού συζύγου που παντρεύτηκε αρχοντομαθημένη γυναίκα και του φτωχού λογίου.
Περίοδος Φραγκοκρατίας - Ιπποτικά μυθιστορήματα - Λίβιστρος και Ροδάμνη
Καταλόγια: Σειρά από ερωτικά ποιήματα που γράφτηκαν ίσως στη Ρόδο, που αυτή την εποχή κατέχεται από τους Φράγκους και σώθηκαν σε χειρόγραφα. Καταλόγι(ν) σήμαινε, κυρίως στα βυζαντινά χρόνια, δημοτικό ερωτικό τραγούδι.
"Απόκοπος" του Μπεργαδή, (Κρήτη). Ο ποιητής περιγράφει μια κάθοδό του «εις Άδου». «Για τον Μπεργαδή ο θάνατος δεν είναι τόσο η διάλυση του φυσικού οργανισμού όσο η απόλυτη απουσία από τη ζωή και από τη μνήμη των ζωντανών. Τον τίτλο του το έργο τον πήρε από τον πρώτο στίχο του: Μιαν από κόπου ενύσταξα, να κοιμηθώ εθυμήθην (=κάποτε νύσταξα από την κούραση και επιθύμησα να κοιμηθώ).
Βιτσέντζος Κορνάρος, "Ερωτόκριτος" : έμμετρη μυθιστορία / άνθιση κυρίως του θεάτρου και η καλλιέργεια του κρητικού ιδιώματος.
1669 - Πτώση Κρήτης / 1821 - Ελληνική Επανάσταση / Φαναριώτες / Νεοελληνικός Διαφωτισμός / 17ος - 18ος αι. άνθιση κλέφτικων δημοτικών τραγουδιών / Γλωσσικό ζήτημα - Κοραής: μέση οδός.
Επτανήσιοι ποιητές που χαρακτηρίζονται ως προσολωμικοί / Κεντρικές προσωπικότητες όμως είναι οι λεγόμενοι «πρόδρομοι»: Ρήγας, Χριστόπουλος, Βηλαράς, που αποτελούν προδρομικές μορφές της νεοελληνικής ποίησης.
Με τον όρο επτανησιακή σχολή εννοούμε τη λογοτεχνική παραγωγή των Ιονίων νήσων από τις τελευταίες δεκαετίας του 18ου αι. έως το τέλος του 19ου αι. Οι προσολωμικοί με το έργο τους ετοίμασαν το έδαφος για να εμφανιστούν αργότερα, στα χρόνια της Επανάστασης, δυο κορυφαίες ποιητικές φυσιογνωμίες: ο Διονύσιος Σολωμός και ο Ανδρέας Κάλβος. Και οι δύο εμπνέονται από τον αγώνα της Εθνεγερσίας. Ο Σολωμός, προσηλωμένος στην ιδέα της τελειότητας και επιδιώκοντας την απόλυτη ταύτιση των ποιητικών του συλλήψεων με την εκφραστική τους απόδοση, μας άφησε τελικά έργο αποσπασματικό, αλλά με τέτοια ποιότητα και καθαρότητα ποιητικού λόγου, που δίκαια κατέχει την πρώτη θέση στη νεοελληνική ποίηση. Ο Κάλβος, αυστηρός και μοναχικός, με ποιητικό έργο που περιλαμβάνει μόνο είκοσι ποιήματα (ωδές) αφιερωμένα σχεδόν αποκλειστικά στον Αγώνα, δυσπρόσιτος και άγνωστος, καθιερώθηκε είκοσι χρόνια μετά το θάνατο του. Προσηλωμένος στην ιδέα της πατρίδας και της αρετής, ύμνησε τον αγώνα με υψηλό και σοβαρό τόνο, με τολμηρές και μεγαλόπρεπες εικόνες και με εντελώς προσωπικό ύφος. Ο Κάλβος τυπικά μόνο εντάσσεται στην Επτανησιακή Σχολή. Μεταγενέστερος στην Επτανησιακή Σχολή είναι ο Λευκαδίτης Αριστοτέλης Βαλαωρίτης.
ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ: Περιεχόμενο: αντλεί τα θέματα από τους αγώνες των λαών, τους εθνικούς ήρωες και την φύση •κυριαρχεί το έντονο συναίσθημα και η φαντασία, η ακαταστασία και ο ενθουσιασμός Μορφή: γλώσσα του λαού •υπάρχει σπατάλη εκφραστικών μέσων (υπερβολές, παρομοιώσεις, μεταφορές) •χειμαρρώδης μεγαλόστομος λόγος, εκφραστική ακαταστασία •δε δίνεται μεγάλη σημασία στην άψογη στιχουργία / Βαλαωρίτης: ροπή προς το γαλλικό ρομαντισμό.
Γεώργιος Δροσίνης --> γαλλικός παρνασσισμός / Κωστής Παλαμάς --> παρνασσιακά σονέτα / Λορέντζος Μαβίλης, Ιωάννης Γρυπάρης, Κωσταντίνος Χατζόπουλος-->συμβολιστές
ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ (η αντίδραση της ποίησης στο ρομαντισμό). Περιεχόμενο:•εμπνέεται από τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό •παρουσιάζει θέματα από μυθολογία και ιστορία (χωρίς εξάρσεις, με απάθεια). Μορφή:•άψογη εξωτερική μορφή ποιημάτων (προσπάθεια ποιητών να δώσουν στα ποιήματά τους την ομορφιά ενός αρχαίου αγάλματος) •πολύ επιμελημένη επεξεργασία στίχου, μέτρου, ομοιοκαταληξίας •μουσικότητα στίχου •αντί για τη σπατάλη εκφραστικών μέσων του ρομαντισμού έχουμε ακριβολογία==> συνέπεια: ψυχρότητα, απουσία τρυφερότητας και ζωής από τα ποιήματα
Ανανεωτική προσπάθεια και κατά την επόμενη δεκαετία (1900-1910). Μετά τον Παλαμά, οι ποιητικές φυσιογνωμίες που , δεσπόζουν είναι οι: Άγγελος Σικελιανός, Κώστας Βάρναλης, Κώστας Καρυωτάκης και ο πρώτος Έλληνας μοντερνιστής ποιητής, ο Κ.Π. Καβάφης.
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ (η αντίδραση της ποίησης στο ρομαντισμό και τον παρνασσισμό). Περιεχόμενο:•αντλεί τα θέματά του από την υποκειμενική ζωή και τον εσωτερικό κόσμο του ποιητή (συναισθήματα, ιδέες) •η πραγματικότητα υποβάλλεται συγκεχυμένα και δεν περιγράφεται με ακρίβεια •ο ποιητής τον εξωτερικό κόσμο τον βλέπει σαν σύμβολο της ατομικής του ζωής και συσχετίζει τις ψυχικές καταστάσεις με τα πράγματα που γίνονται σύμβολα των συναισθημάτων του •το εννοιολογικό περιεχόμενο μπαίνει σε δεύτερη μοίρα •η λέξη ενδιαφέρει όχι ως νόημα, αλλά ως ήχος. Μορφή:•σύντομος στίχος •ασύνδετες εικόνες •χρήση πολλών μεταφορών και παρομοιώσεων Βασικά στοιχεία: η μουσικότητα της λέξης, τα σύμβολα, η υποβλητικότητα
Γνωρίσματα: •Ελεύθερος στίχος, αυτόματη γραφή •κατάργηση κλασικής στροφής, εμφάνιση στροφικής ενότητας •κατάργηση ομοιοκαταληξίας, μέτρου •εμφάνιση υπερρεαλισμού, σουρεαλισμού. Εκπρόσωποι: Γεώργιος Σεφέρης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Νικηφόρος Βρεττάκος, Γιάννης Ρίτσος ...
Ανδρέας Εμπειρίκος "Υψικάμινος", εμφάνιση υπερρεαλισμού - αυτόμαατης γραφής / ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ (Σουρεαλισμός): Περιεχόμενο:• αντλείται όχι από την πραγματικότητα, αλλά από τον κόσμο του υποσυνείδητου (επιρροή από τον Φρόιντ και την ψυχανάλυση) •γενικά απορρίπτεται η λογική, κυριαρχεί η ελεύθερη φαντασία •εικόνες και γεγονότα χωρίς συνοχή, όπως εμφανίζονται στα όνειρα. Μορφή:•στηρίζεται στην αυτόματη γραφή – ο ποιητής καταγράφει παραστάσεις που του έρχονται στο νου σε συγκεκριμένη στιγμή χωρίς λογική σύνδεση μεταξύ τους.
Η ποίηση είναι χαμηλών τόνων και επηρεάζεται από το αίσθημα της απώλειας και της διάψευσης. Τα ποιήματα - συνήθως σύντομα και ολιγόστιχα- εκφράζουν συναισθήματα φόβου και αβεβαιότητας.Τα θέματα προέρχονται κυρίως απο την εμπειρία του αγώνα, της αντίστασης, της φυλακής, της εξορίας.Εκπρόσωποι: Τάσος Λειβαδίτης, Τίτος Πατρίκιος, Μανόλης Αναγνωστάκης, Μίλτος Σαχτούρης.
Οι ποιητές της γενιάς του ΄60 αισθάνονται "ηττημένοι", χωρίς να έχουν δώσει κάποια μάχη, ένοπλη ή ιδεολογική. Θέματα: έρωτας, θάνατος, ανθρώπινη κοινωνία. Εκπρόσωποι: Ντίνος Χριστιανόπουλος, Κική Δημουλά...
We'd love to hear from you. Please send questions or feedback to the below email addresses.
Before contacting us, you may wish to visit our FAQs page which has lots of useful info on Tiki-Toki.
We can be contacted by email at: hello@tiki-toki.com.
You can also follow us on twitter at twitter.com/tiki_toki.
If you are having any problems with Tiki-Toki, please contact us as at: help@tiki-toki.com
Close