W 1891 Thomas Edison opatentował kamerę kinetoskop opracowaną według pomysłu Williama Kennedy Laurie Dicksona. Wkrótce pojawiły się miejsca, gdzie ustawiono pudła, w których można było oglądać ruchome obrazki przez wizjer, obrazki wyświetlane z taśmy filmowej. Na początku nazywano je „arcade peepshows”, a później nickelodeonami (nazwa od drobnych niklowych monet stanowiących zapłatę za pokaz). Pierwszy materiał do kinetoskopu powstał w 1894, był to Fred Ott’s sneeze (Kichanie Freda Ott) znany też pod tytułem Edison Kinetoscopic Record of a Sneeze (Kamera Edisona rejestruje kichnięcie). Miał 5 sekund i był chroniony patentem Edisona.
W 1891 Thomas Edison opatentował kamerę kinetoskop opracowaną według pomysłu Williama Kennedy Laurie Dicksona. Wkrótce pojawiły się miejsca, gdzie ustawiono pudła, w których można było oglądać ruchome obrazki przez wizjer, obrazki wyświetlane z taśmy filmowej. Na początku nazywano je „arcade peepshows”, a później nickelodeonami (nazwa od drobnych niklowych monet stanowiących zapłatę za pokaz). Pierwszy materiał do kinetoskopu powstał w 1894, był to Fred Ott’s sneeze (Kichanie Freda Ott) znany też pod tytułem Edison Kinetoscopic Record of a Sneeze (Kamera Edisona rejestruje kichnięcie). Miał 5 sekund i był chroniony patentem Edisona.
W 1894 we Francji skonstruowano urządzenie znacznie lepsze niż kinetoskop – Bracia Auguste i Louis Lumière skonstruowali kinematograf. Pozwalał on na wyświetlanie filmu na ekranie, w związku z czym jednocześnie mogło oglądać film wielu widzów. Upowszechnił się on na początku XX w. na całym świecie. William Dickson odszedł od Edisona i z kilkoma inwestorami założył firmę American Mutoscope Company. Wytwarzał w niej mutoskop – urządzenie konkurencyjne wobec kinetoskopu i jak Edison, produkował do niego filmy. Rozwijając ideę braci Lumière, American Mutoscope opracował „biograph” – projektor, który pozwalał na pokazywanie filmów na ekranie dla wielkiej publiczności, co zaczęło stanowić potężną konkurencję dla nickelodeonów. Edison odpowiedział wielkim projektorem nazwanym Vitascope. Jednocześnie uważając, że to on ma wyłączność patentową na film w Ameryce, rozpoczął ostrą walkę z wszelką konkurencją.
to masowa produkcja krótkich jedno-, dwuaktowych komedii i melodramatów na początku XX w. Tanie kina, do których bilet kosztował 5 centów (nickel) zwano nickelodeonami. Pokaz odbywał się zwykle z podkładem muzyki granej na żywo na pianinie. Rozgrywki między rosnącymi jak grzyby po deszczu wytwórniami sprawiły, że część z nich przeniosła się na wybrzeże zachodnie, gdzie zresztą warunki do filmowania (a więc np. oświetlenie i pogoda) były lepsze. Głównie była to ucieczka przed agentami Motion Picture Patents Company Edisona, który miał patenty filmowe na USA i bezlitośnie ścigał wszystkich, którzy chcieli złamać jego monopol na kręcenie filmów. Odległość od New Jersey, gdzie była siedziba The Edison Manufacturing Co., do Kalifornii była tak duża, że niezależni filmowcy czuli się tu bezpiecznie.
American Mutoscope and Biograph Company Christie Film Company The Edison Manufacturing Co. Essanay Film Manufacturing Co. Goldwyn Picture Corporation Kalem Company Keystone Studios Lubin Film Company Nestor Motion Picture Company Selig Polyscope Company Thanhouser Film Corporation The Vitagraph Company
Nastało w październiku 1900, na Wystawie Światowej w Paryżu, kiedy publiczność po raz pierwszy miała okazję obejrzeć film dźwiękowy z wielką Sarah Bernhardt. Dźwięk odtwarzano z płyty gramofonowej. Efekt był mizerny, bo asynchron dźwięku z obrazem był duży.
The Great Train Robbery
Frankenstein
Pierwsze studio filmowe w Hollywood to Nestor Studio założone w 1911 przez producentów Ala Christie i Davida Horsley. W tym samym roku pojawili się tu inni niezależni producenci. Wkrótce najważniejszym ośrodkiem amerykańskiej sztuki filmowej stała się dzielnica Los Angeles – Hollywood. W latach 20. powstał tu system pięciu wielkich wytwórni: Fox (później 20th Century Fox), Loew’s Incorporated (później Metro-Goldwyn-Mayer), Paramount Pictures, RKO (Radio-Keith-Orpheum) i Warner Bros., działające zarówno jako producenci filmów, jak i dystrybutorzy i właściciele kin. Zatrudniały też własne gwiazdy aktorskie. Znaczenie trzech następnych wytwórni Universal Studios, Columbia Pictures i United Artists było też duże, ale nie posiadały one własnych kin i własnych gwiazd aktorskich. W opozycji do „wielkiej piątki” było ośmiu niezależnych producentów wśród których byli: Samuel Goldwyn, David O. Selznick, Walt Disney i Walter Wanger. Stany Zjednoczone szybko uległy magii kinematografii. Kino pozwalało oderwać się od niełatwej codzienności, a dużej części społeczeństwa umożliwiało obcowanie z dotychczas dość hermetyczną sztuką. Olbrzymie studia filmowe tworzyły dekoracje, na tle których rozgrywały się wielkie sceny historyczne, ekranizacje wielkich powieści. Rozwijała się technika filmowania, operatorzy zaczęli wykorzystywać grę światła i cienia, a także różne ujęcia kamery.
Narodziny narodu (tytuł oryginalny The Birth of a Nation) – amerykański film niemy z 1915 roku w reżyserii Davida Warka Griffitha. Narodziny narodu są adaptacją filmową powieści Thomasa F. Dixona Juniora, osadzoną treściowo w czasach wojny secesyjnej. Głównymi bohaterami utworu są dwie rodziny: Stonemanowie oraz Cameronowie, które po wybuchu wojny stanęły po przeciwnych stronach barykady. W obliczu coraz zuchwalszych Afroamerykanów oba rody zakładają Ku Klux Klan[a]; ostatecznie po ustaniu wojny konflikt się kończy, a zaprzyjaźnione rodziny jednoczą się ponownie, co stanowi zapowiedź narodzin narodu amerykańskiego[1]. Zrealizowany kosztem 110 000 dolarów (około 1 500 000 dolarów według cen z 2013 roku[b]) film był pionierskim osiągnięciem kina. Reżyser w Narodzinach narodu kładł szczególny nacisk na rolę montażu w dramatyzowaniu akcji. Ruch kamery uległ dynamizacji; dana scena była kręcona z kilku ustawień kamery. Griffith zerwał z klasyczną zasadą trzech jedności, zastosował też trzy kulminacje dramaturgiczne wpływające na akcję filmu, przy czym ostatnia z nich (odsiecz Ku Klux Klanu wobec ataku Afroamerykanów na posiadłość Cameronów) wprowadzała technikę montażu równoległego. Sekwencje były rozdzielane poprzez ściemnianie, rozjaśnienie i użycie efektu przesłony[1][2]. Narodziny narodu początkowo miały być wydane pod nazwą Człowiek klanu, jednak ta pierwsza wersja spotkała się z burzliwą reakcją publiczności. Okrojona wersja pod obecną nazwą również była krytykowana; reżyserowi zarzucano rasistowskie poglądy, gloryfikowanie Ku Klux Klanu oraz przedstawianie Afroamerykanów w negatywnym świetle[1][2]. Griffith próbował się zrehabilitować wobec publiczności, tworząc film Nietolerancja. Pomimo szowinistycznej wymowy Narodziny narodu posiadają opinię najbardziej wpływowego dzieła w dziejach kinematografii[2]. W 1992 roku dzieło Griffitha zostało umieszczone w amerykańskim National Film Registry jako budujące dziedzictwo kulturalne Stanów Zjednoczonych[3].
W 1919 powstała wytwórnia United Artists Corporation założona przez filmowców Charlie Chaplina, D. W. Griffitha, Douglas Fairbanksa, i Mary Pickford, którzy chcieli tworzyć filmy artystyczne.
Złamana lilia (ang. Broken Blossoms) – melodramat Davida Griffitha z 1919 roku. Najważniejszy z melodramatów tego reżysera i największe osiągnięcie w tym gatunku w swoim czasie]. Film opowiada o miłości młodego Chińczyka do angielskiej nastolatki katowanej przez brutalnego ojca. Był obrazem niezwykle jak na tamte czasy kosztownym i dopracowanym technicznie. Cieszył się dużą popularnością.
Brzdąc (ang. The Kid) – pełnometrażowy, czarno-biały, niemy komediodramat Charliego Chaplina z 1920 roku. Opowiada o przyjaźni Trampa z pozostającym pod jego opieką młodym sierotą. W 1971 Chaplin poprawił montaż filmu i dodał do niego muzykę. Tramp, wędrowny szklarz, znajduje na ulicy porzucone niemowlę i (początkowo niechętnie) podejmuje się opieki nad nim. Gdy chłopiec podrasta staje się przyjacielem i wspólnikiem bohatera – wybija szyby w budynkach, zapewniając tym samym szklarzowi pracę. Po pewnym czasie interweniują jednak przedstawiciele opieki społecznej, chcący zabrać Brzdąca do sierocińca. Trampowi udaje się jednak uchronić przed tym dzieciaka, odnajduje się też matka chłopca, która niegdyś, jako biedna młoda dziewczyna, porzuciła go, teraz natomiast jako sławna, zamożna śpiewaczka ponownie może się nim zająć.
Technicolor to wczesny proces obróbki materiału światłoczułego dający w efekcie naturalny choć zbyt mocno nasycony obraz kolorowy, stosowany w hollywoodzkich filmach przez 30 lat od 1922 roku. Technika ta zapoczątkowana została przez firmę Technicolor Motion Picture Corporation z Bostonu w roku 1915. Znany i doceniany za intensywność i nasycenie swoich kolorów, wykorzystywano go głównie przy produkcji musicali (takich jak Deszczowa piosenka, Mężczyźni wolą blondynki, czy Czarnoksiężnik z Oz), filmów kostiumowych (Przygody Robin Hooda) i animowanych (Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków). Technicolor powstawał z trzech czarno-białych negatywów naświetlanych przez system kolorowych (zielony, czerwony i niebieski) filtrów (tzw. II proces). Jego przewagą nad wcześniejszymi metodami przedstawiania koloru była możliwość wyświetlania na standardowych projektorach oraz ekonomiczna zależność prędkości i jakości uzyskania filmu. Obecnie uznaje się, że system Technicolor doskonale archiwizuje kolorowy materiał światłoczuły. Pierwszym w historii filmem kolorowym w technice pionierskiej tzw. dwutaśmowej Technicolor jest film przygodowy, amerykański Toll of the Sea z 1922 r, natomiast pierwszym w historii kina filmem kolorowym z naturalnymi barwami stosowanymi do dzisiaj czyli projekcja bez redukcji kolorów jest musical produkcji USA Kot i skrzypce z 1934 roku zrealizowany w technologii tzw. trójtaśmowej Technicolor. Jeden z pierwszych polskich filmów kolorowych nakręcił w 1937 roku inżynier Tadeusz Jankowski[1]. To film dokumentalny 10 minutowy na taśmie marki Agfa pod tytułem Wesele księżackie w Złakowie Borowym przedstawiający tańce łowickie na wsi. Film zachował się w zbiorach warszawskiego Muzeum Etnograficznego. Pierwszy fabularny film kolorowy w historii Polski to Przygoda na Mariensztacie z 1953 r.
Głównym bohaterem jest Harold, pracujący jako sprzedawca w domu towarowym. Jego kierownik przeznaczył 1000 dolarów dla osoby która zapewni dobrą reklamę sklepu i przyczyni się do wzrostu liczby klientów. Harold postanawia zorganizować występ dla, potrafiącego się wspinać, przyjaciela Billa. Na oczach zgromadzonej publiczności ma on wejść po ścianie dwunastopiętrowego budynku w którym mieści się sklep. Takie wydarzenie powinno rozsławić dom towarowy. Niefortunny zbieg okoliczności sprawia, że Harold sam będzie musiał wykonać to zadanie i dotrzeć na szczyt wieżowca.
Gorączka złota (tytuł oryginalny The Gold Rush) – amerykańska niema komedia filmowa z 1925 roku w reżyserii Charliego Chaplina, będąca jednym z jego najsłynniejszych filmów. Akcja filmu toczy się w 1898 roku podczas gorączki złota w Klondike. Chaplin gra typową dla siebie postać trampa (włóczęgi), który poszukuje szczęścia w Klondike. Wyrusza na poszukiwanie złota. Trafia przypadkiem do chaty przestępcy - Czarnego Larsena. Z opresji wybawia go inny poszukiwacz złota - Wielki Jim, który także przypadkiem trafia do chaty bandyty. Po opuszczeniu chaty poznaje grającą na jego uczuciach Georgię. Następnie tramp wraz z Jimem – dzięki łutowi szczęścia – odnajdują złoto i wracają statkiem jako milionerzy. Tam tramp spotyka Georgię, która nie znalazła przez ten czas powodzenia[1][2]. Film Gorączka złota – jak inne dzieła Chaplina – wyraża głębokie humanistyczne wartości. Chaplin zaprezentował w nim też liczne, oryginalne gagi, które przeszły do historii kina, m.in. sen o balecie bułeczek czy ucztę zgłodniałych bohaterów, podczas której jedzą oni buty. W bibliografii historii kina dzieło Chaplina jest zgodnie oceniane jako arcydzieło gatunku, które łączy w sobie komedię z historią miłosną[3][4]. Gorączka złota została wpisana do National Film Registry jako dzieło budujące dziedzictwo kulturowe Stanów Zjednoczonych.
Treść filmu przedstawia historię człowieka, który dokonał bohaterskiego czynu, odzyskując porwaną przez wroga lokomotywę o nazwie "Generał". Historia oparta jest częściowo na prawdziwym wydarzeniu z rajdu Andrewsa w 1862. Johnnie Gray, skromny maszynista, nie zostaje przyjęty do wojska, gdyż jest bardziej przydatny jako maszynista. Jego ukochana, Annabelle, uznaje to za dowód tchórzostwa i zrywa z nim znajomość. Los sprawia, że dziewczyna znajduje się w pociągu porwanym przez zwolenników Unii. Johnnie nie waha się ani chwili, by uratować ukochaną, rzuca się w pościg za porwanym pociągiem. Ratuje nie tylko swą dziewczynę, ale także Armię Tennessee i zostaje mianowany porucznikiem armii Konfederatów .
Nowy etap w historii kinematografii rozpoczął się w 1927, gdy na ekranach ukazał się pierwszy prawdziwy film dźwiękowy Śpiewak jazzbandu z gwiazdą Al Jolsonem. Wynalazek został przyjęty entuzjastycznie przez widzów, a z konsternacją przez twórców kina niemego. Charlie Chaplin twierdził, że jest to sezonowa nowinka techniczna i sam swoje filmy Światła wielkiego miasta (City Lights) (1931) i Dzisiejsze czasy (Modern Times) (1936) nakręcił bez dialogów, chociaż była w tych filmach muzyka i efekty. Główny zarzut dotyczył problemów technicznych z nagrywaniem dźwięku na planie i związanymi z tym wielkimi ograniczeniami w ruchu kamery. Problemy te znakomicie zostały pokazane w dużo późniejszym filmie Deszczowa piosenka. W 1929 King Vidor zrealizował Dusze czarnych (Hallelujah!), obraz uważany za pierwsze arcydzieło kina dźwiękowego.
Śpiewak jazzbandu (org. The Jazz Singer) – amerykański film muzyczny w reżyserii Alana Croslanda, którego premiera odbyła się 6 października 1927 roku.[1] Film powszechnie uważa się za pierwszy film dźwiękowy w historii kina[a]. Właściwie Śpiewak jazzbandu był klasycznym filmem niemym (dialogi przedstawiano na tablicach z napisami) jednak na udźwiękowionej taśmie filmowej oprócz muzyki pojawiają się obszerne wstawki śpiewane realistycznie zsynchronizowane z obrazem. Film stanowił rewolucję, która zakończyła erę kina niemego. Film przedstawia historię żydowskiego pieśniarza Jakie Rabinowitza. Wytwórnia Warner Brothers otrzymała za niego honorowego Oscara, za wkład w rozwój techniki filmowej, a Alfred A. Cohn za najlepszy scenariusz adaptowany. Film powstał na podstawie noweli, a zarazem sztuki scenicznej, Samsona Raphaelsona The Day of Atonement, po polsku Dzień odkupienia.
Cyrk (ang. The Circus) – komedia obyczajowa, film niemy produkcji USA z 1928 roku, w reżyserii Charlesa Chaplina. W ocenie krytyków Chaplina film Cyrk jest najsłabszą pozycją dojrzałego okresu jego twórczości. Dużo tu łzawości, przemieszanej z sarkazmem moralnym. Nie jest jednak to film nieudany. [potrzebne źródło] Pomiędzy innymi pełnometrażowymi utworami Chaplina właśnie Cyrk ma najlepiej wyważoną konstrukcję dramaturgiczną i właśnie w nim spotkać można wiele uderzająco celnych, choć przykrych refleksji o życiu człowieka na dnie. [potrzebne źródło] W roku 1928 za rolę w tym filmie Chaplin został nominowany do Oscara w kategorii:Najlepszy aktor.
to okres produkcji ponad 400 filmów rocznie, a 90 milionów widzów co tydzień było w amerykańskich kinach. Wtedy też ukształtowały się najbardziej typowe gatunki kina amerykańskiego: western, komedie slapstickowe, film noir (czarny film gangsterski), musical, rysunkowy film animowany (Walt Disney), film biograficzny, melodramat itp. Produkcja filmów stała się biznesem skoncentrowanym w wytwórniach zatrudniających setki producentów, reżyserów, scenarzystów, aktorów, kaskaderów, techników kina przybyłych po I wojnie światowej z Europy do Stanów Zjednoczonych, zachęconych lepszymi warunkami pracy i wyższymi zarobkami, którzy przyczynili się do powstania wielkiej gałęzi przemysłu filmowego. Oprócz dużej ilości filmów miałkich powstało w tym okresie wiele znakomitych dzieł z Obywatelem Kane w reż. Orsona Wellesa na czele (premiera 1 maja 1941). Najbardziej znani z nich: reżyserzy – Ernst Lubitsch, Alfred Hitchcock, Fritz Lang i Jean Renoir aktorzy – Greta Garbo, Rudolph Valentino, Marlene Dietrich, Pola Negri, Ronald Colman, Charles Boyer
20th Century Fox: reżyserzy – Ernst Lubitsch, Otto Preminger, Henry Hathaway i Elia Kazan aktorzy – Shirley Temple, Loretta Young, Betty Grable, Marilyn Monroe, Tyrone Power, Don Ameche, Henry Fonda i Gregory Peck Paramount: aktorzy – Mary Pickford, Mae West, W. C. Fields, Bing Crosby, Bob Hope, Gary Cooper, Claudette Colbert, Alan Ladd, Burt Lancaster, Kirk Douglas Metro-Goldwyn-Mayer (MGM): reżyserzy – Erich von Stroheim, Fritz Lang, George Cukor, Victor Fleming aktorzy – Greta Garbo, Clark Gable, Joan Crawford, Spencer Tracy, James Stewart, Mickey Rooney, Judy Garland, Elizabeth Taylor Warner Brothers: aktorzy – Humphrey Bogart, Edward G. Robinson, Jimmy Cagney, Bette Davis, Errol Flynn, Peter Lorre. Aktorzy byli czasami „wypożyczani” do innych wytwórni. Grali jednocześnie w czterech czy nawet pięciu filmach. Humphrey Bogart wystąpił w 36 filmach pomiędzy 1934 a 1942. Casablanca była jednym z pięciu jego filmów realizowanych w 1943.
miały się całkiem dobrze. O dziwo, kina były odwiedzane i filmy produkowane. Powstało wtedy wiele znakomitych obrazów kina popularnego. Na ekrany weszły klasyczne dziś horrory z Draculą i Frankenstein (1931). W 1933 miał premierę King Kong. Howard Hughes zrealizował film wojenny Aniołowie piekieł (Hell’s Angels) (1930). Walt Disney wyprodukował swoje pierwsze krótkie filmy animowane w na taśmie kolorowej (Technicolor). Karierę rozpoczęli bracia Marx ze swoimi zwariowanymi komediami – Małpi interes, Końskie pióra, i Kacza zupa. Powstały znakomite filmy gangsterskie, prekursorskie dla gatunku noir – Mały Cezar w reż. Mervyna LeRoya z Edwardem G. Robinsonem, Wróg publiczny Williama Wellmana z Jamesem Cagneyem i Człowiek z blizną Howarda Hawksa.
Film Chaplina opowiada o miłości między niewidomą kwiaciarką a "eleganckim trampem" – ulubioną postacią Chaplina. Tramp pragnie zebrać pieniądze na operację oczu ukochanej. Ma szczęście, gdyż ratuje on bogatego jegomościa (pragnącego popełnić samobójstwo), który za to go pokochał, i dostaje od niego pieniądze. Jednak okazuje się, że w mieszkaniu są złodzieje. Tramp dzwoni na policję, ale złodzieje uciekają, ogłuszając bogacza. Gdy przyjeżdża policja, tramp zostaje zatrzymany, gdyż jego kolega zapomina, kim on jest. Wyrywa się jednak i ucieka z pieniędzmi. Daje je dziewczynie. Chwilę potem zostaje złapany przez policję. Po wyjściu z więzienia, włóczęga spotyka ukochaną, która odzyskała wzrok. Ta poznaje go po jakiejś minucie. I tak się kończy Chaplinowski film. Pokazuje on, że najbiedniejsi potrafią być lepsi i być zdolnymi do większych poświęceń od bogaczy.
Jest to adaptacja powieści dla dzieci Czarnoksiężnik z Krainy Oz autorstwa L. Franka Bauma.Rolę Dorotki miała zagrać Shirley Temple, jednak ostatecznie w postać tę wcieliła się aktorka i piosenkarka Judy Garland[3], która miała wówczas 17 lat. Z filmu pochodzi piosenka (Somewhere) Over the Rainbow, która stała się standardem muzyki rozrywkowej[4]. W roku 1995, z okazji stulecia narodzin kina, film znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne
Przeminęło z wiatrem (ang. Gone With the Wind) – klasyka amerykańskiego filmu melodramatycznego z 1939 w oficjalnej reżyserii Victora Fleminga. Jeden z najsławniejszych melodramatów stawiany za wzór produkcji hollywoodzkich z I. połowy XX wieku. Scenariusz filmu został oparty na powieści "Przeminęło z wiatrem" Margaret Mitchell, do której prawa zakupił, za rekordową jak na owe czasy sumę 50 tys. dolarów, David O. Selznick. Zdjęcia do filmu rozpoczęto 10 grudnia 1938 roku sceną pożaru Atlanty, a ukończono 11 listopada[potrzebne źródło] 1939. Premiera filmu miała miejsce w Atlancie 15 grudnia 1939 roku. Szacunkowy koszt produkcji film ocenia się na 4 mln dolarów, a zyski które film przyniósł (po uwzględnieniu inflacji) są największe w historii kina. Film zarobił na świecie ponad 400 mln dolarów amerykańskich, z czego połowę w Stanach Zjednoczonych[2]. Według strony internetowej Box Office Mojo, film ten do dziś pozostaje najbardziej dochodowym filmem w USA jeżeli zostanie wzięta pod uwagę inflacja − przychód wynosiłby dzisiaj 1,5 mld dolarów (dla porównania, lider rankingu pod względem wartości bezwzględnej Avatar według tych danych osiągnął przychód ponad 760 mln; stan na 21 września 2010)[3]. Po polskiej premierze w 1963 roku, miał 7 719 000 widzów,[4] jako najbardziej udany film roku.[5] Do 1989 roku zostało sprzedanych łącznie 12 mln biletów kinowych.[
Dyktator (ang. The Great Dictator) film powstały w 1940 r. w reżyserii Charlie Chaplina, ukazujący w satyrycznym podejściu Adolfa Hitlera i narodowy socjalizm. Pierwszy film dźwiękowy Chaplina. Pomysł na film zrodził się u przyjaciela Chaplina Alexandra Korda, który zauważył, że tramp (jego najbardziej znana postać filmowa) jest podobny do Hitlera. Sam potem zauważył, że urodził się w tym samym roku co Führer, był starszy tylko o cztery dni, oraz jest jego wzrostu. Co godne podkreślenia w chwili premiery filmu Chaplin był krytykowany za podżeganie do wojny[
Film noir jest uważany przez jednych za nurt w kinie amerykańskim, przez drugich za gatunek filmowy. Zaliczane są do niego zarówno filmy detektywistyczne, jak i mroczne romanse (np. Rebeka (Rebecca) Hitchcocka (1940) czy Casablanca Michaela Curtiza (1942)[potrzebne źródło]. Największą gwiazdą, grającą role zarówno detektywów, jak i gangsterów był Humphrey Bogart. Europejscy krytycy bardzo lubią klasyfikowanie filmów nie według gatunków, lecz według kierunków, nurtów i szkół filmowych. Termin film noir (czarny film) wymyślony został po II wojnie światowej przez francuskiego krytyka filmowego Nino Franka. W 1946 we Francji można było jednocześnie obejrzeć Sokoła maltańskiego (The Maltese Falcon), Johna Hustona (1941), High Sierra Raoula Walsha (1941), Laurę Otto Premingera (1944), Żegnaj laleczko (Murder, My Sweet) Edwarda Dmytryka (1944), Podwójne ubezpieczenie (Double Indemnity) Billy Wildera (1944) i Kobietę w oknie (Woman in the Window), Fritza Langa (1945)[potrzebne źródło]. Filmy powstałe w pierwszej połowie lat 40., niezależnie od siebie, niewyświetlane w Europie ze względu na wojnę, oglądane w jednym momencie ukazały wiele wspólnych, nowych jakości formalnych i treściowych, pozwalających na wyodrębnienie nowego zjawiska, które w równym stopniu jak neorealizm włoski wywarło wpływ na powojenne kino. Nino Frank – pisał, że obrazy te określane zwykle mianem „filmu detektywistycznego” lub „gangsterskiego”, bardziej zasługują na określenie „przygoda kryminalna” lub „psychologia zbrodni”. Wielki wpływ na twórców filmowych wywarli pisarze tzw. czarnych kryminałów, których powieści i opowiadania były często tworzywem literackim filmów: Raymond Chandler (Żegnaj laleczko, Wielki sen, Dama z jeziora), James Cain (Podwójne ubezpieczenie, Listonosz dzwoni zawsze dwa razy) i Dashiell Hammett (Sokół maltański). Filmy tego nurtu realizowane były w latach 40. i w I połowie lat 50. Niektórzy krytycy uznający „czarny film” nie za nurt, lecz za gatunek filmu amerykańskiego zaliczają do niego także późniejsze filmy detektywistyczno-gangsterskie[potrzebne źródło].
to okres, kiedy masowo pojawiały się telewizory i jednocześnie pustoszały kina. Rozpoczęła się dramatyczna walka o widza, wytwórnie postanowiły wprowadzić do kin szeroki ekran.W 1952 opracowano technikę cineramy (projekcja z trzech taśm). W 1953 przypomniano francuski wynalazek sprzed lat CinemaScope (tzw. „panorama” z zastosowaniem obiektywu anamorficznego). W 1954 opracowano format VistaVision z klatką umieszczoną poziomo na taśmie filmowej. Później zaczęto stosować taśmę 70 mm. Takich filmów nie można było obejrzeć w telewizji. W USA powstawały też nowe kina pod gołym niebem – kina samochodowe. To również szczyt zimnej wojny pomiędzy światem zachodnim a Związkiem Radzieckim. W Hollywood działała kongresowa komisja do spraw działalności antyamerykańskiej tzw. komisja McCarthy’ego szukająca szpiegów sowieckich i sympatyków partii komunistycznej. Część filmowców straciła pracę, niektórzy jak Charlie Chaplin emigrują do Europy. Reżyserzy, którzy zdobyli sławę w latach 40., tacy jak Billy Wilder, John Huston, Elia Kazan, Alfred Hitchcock czy John Ford dalej tworzyli dobre filmy. Pojawiały się także nowe twarze. Do grona wielkich gwiazd dołączyły m.in. Marilyn Monroe, Marlon Brando, Natalie Wood, James Dean, Burt Lancaster, Debbie Reynolds, Frank Sinatra, Kirk Douglas, Gene Kelly, Steve McQueen, Grace Kelly, Shirley MacLaine.
Gwiazdy kina niemego stają przed wyzwaniem, jakie stawia im film dźwiękowy.
Zmęczona nieudanym małżeństwem Julia postanawia uciec z dwójką dzieci do Ameryki. Wciąż kocha swego męża, lecz zdaje sobie sprawę, że wspólne życie będzie dla nich męką. W tajemnicy rezerwuje bilet na szeroko reklamowany rejs gigantycznym liniowcem. Richard w ostatniej chwili dowiaduje się o jej decyzji. Oszalały z rozpaczy kupuje bilet od jednego z pasażerów najniższej klasy. Pierwsze spotkanie następuje podczas posiłku. Znowu są razem i być może zanim dopłyną do Ameryki, zbudują swój związek na nowo. Nadchodzi jednak straszna noc katastrofy.
. Narodziny gwiazdy – amerykański film muzyczny z 1954 roku w reżyserii George'a Cukora. Scenariusz napisany przez Mossa Harta jest adaptacją Narodzin gwiazdy z 1937 roku i bazuje na oryginalnym scenariuszu Roberta Carsona, Dorothy Parker oraz Alana Campbella.
Dwunastu gniewnych ludzi (ang. 12 Angry Men) – amerykański dramat sądowy z 1956 roku zrealizowany w oparciu o powstałe dwa lata wcześniej teatralne przedstawienie telewizyjne Reginalda Rose’a. Film opowiada historię ławy przysięgłych obradującej po procesie młodego chłopaka oskarżonego o morderstwo. Spośród dwunastu przysięgłych tylko jeden nie jest do końca przekonany o winie oskarżonego. Film został bardzo dobrze przyjęty zarówno przez krytyków, jak i widzów. Na internetowej liście najlepszych filmów IMDb znajduje się w pierwszej dwudziestce. Film otrzymał nominację do nagrody Oscara w kategoriach za najlepszą reżyserię, film roku i scenariusz. W 2007 biblioteka Kongresu umieściła go na liście amerykańskiego dziedzictwa filmowego jako film ważny pod względem kulturalnym, historycznym i estetycznym.
W 1929 w Stanach Zjednoczonych panuje prohibicja, lecz mimo to istnieją nieoficjalnie lokale oferujące alkohol. W jednym z nich, ukrytym w zakładzie pogrzebowym w Chicago, pracują Joe - saksofonista i Jerry - basista. W wyniku ataku policji obaj tracą pracę na dzień przed wypłatą. Z powodu braku środków do życia przyjmują pierwszą ofertę pracy. Przy odbiorze auta z warsztatu wdają się w porachunki z mafią. Sądząc, że gangsterzy będą przeszukiwać wszystkie męskie zespoły, przyjmują pracę w żeńskiej orkiestrze i w stosownych przebraniach jadą na Florydę jako Josephine (Joe) i Daphne (Jerry). Podczas podróży z orkiestrą Jerry zaprzyjaźnia się z Sugar Kane, a Joe dowiadując się, że Sugar poszukuje na męża milionera, przebiera się za niego korzystając z ubrań skradzionych w drodze Beinstockowi. Jerry w swym przebraniu przyciąga uwagę Fieldinga III, której nie odwzajemnia, a Joe przebrany za milionera podrywa Sugar na plaży, zaprasza ją następnie na statek Fieldinga (Jerry musiał przyjąć zaproszenie Fieldinga, ale zrezygnować z wypłynięcia do statku). Fielding oświadcza mu się. Do hotelu Plaza przyjeżdża również mafia, z którą muzycy mają porachunki. Wśród gangsterów dochodzi do strzelaniny, w której giną bandyci ścigający Joego i Jerry'ego.
Psychoza (ang. Psycho) – amerykański film fabularny (dreszczowiec), oparty na podstawie powieści Roberta Blocha, wyreżyserowany przez znanego i cenionego Alfreda Hitchcocka w 1960 roku. Film został wyprodukowany za osiemset tysięcy, a zarobił czterdzieści milionów dolarów. Psychoza okrzyknięta została klasykiem wśród filmowych thrillerów, a także ugruntowała Hitchcocka jako mistrza suspensu. Doczekała się czterech kontynuacji oraz remake'u, zrealizowanego przez Gusa Van Santa w 1998 roku. Scena morderstwa pod prysznicem przeszła do historii kina i była wielokrotnie parodiowana.
Śniadanie u Tiffany'ego – film amerykański z 1961 roku wyreżyserowany przez Blake'a Edwardsa. Podstawą scenariusza była książka Trumana Capote z 1958 roku Śniadanie u Tiffany'ego. Głowną rolę w filmie gra Audrey Hepburn jako Holly Golightly, za którą była nominowana do Oscara, partneruje jej George Peppard. Twórca muzyki do filmu Henry Mancini otrzymał za Śniadanie u Tiffany'ego dwa Oscary: za najlepszą muzykę i najlepszą piosenkę.
Kleopatra (ang. Cleopatra) – kolorowy film biograficzny, dramatyczny, historyczny, produkcji amerykańsko-brytyjsko-szwajcarskiej w reżyserii Josepha L. Mankiewicza z 1963 roku. Udramatyzowana, najdroższa i najbardziej dochodowa wersja opowieści o królowej Egiptu Kleopatrze. Główne rolę grali Elizabeth Taylor i Richard Burton, którzy na planie filmu mieli płomienny romans, który skończył się dwoma małżeństwami. Scenariusz filmu powstał na podstawie książki Carla Mario Franzero oraz historycznych opowieści. Budżet wyniósł 44 miliony USD. Zdjęcia rozpoczęto 30 września 1960 roku, a ukończono 24 lipca 1962 roku. Natomiast sceny batalistyczne kręcono od lutego do marca 1963 roku. Przez cały okres kręcenia trwała kampania reklamowa filmu.
Obraz Kubricka w filozoficzny sposób opowiada o powstaniu człowieka i kontakcie z istotą z kosmosu. Doczekał się kontynuacji pt. 2010: Odyseja kosmiczna, gdzie wśród rywalizujących ze sobą załóg amerykańskich i radzieckich astronautów pojawia się astronauta David Bowman, który w finale 2001: Odysei kosmicznej został przeniesiony w inny wymiar. Scenariusz został napisany wspólnie przez Stanleya Kubricka i Arthura C. Clarke'a, częściowo na podstawie wątków z opowiadań Clarke'a, szczególnie The Sentinel. Na jego podstawie Kubrick nakręcił film, a Clarke napisał powieść pod tym samym tytułem. Jednak książka i film różnią się m.in. położeniem monolitu, to autor powieści wraca do ustaleń reżysera w dalszych częściach powieści.
to okres zdominowany przez nowe pokolenie filmowców, zwanych Movie Brats. Wielu krytyków jest zdania, że wówczas kręcono najlepsze filmy w dziejach amerykańskiego kina. Wysokobudżetowe produkcje przyciągały do kina zarówno młodzież, jak i starszych widzow. Pełne żywej akcji, a także o bardzo wysokich walorach artystycznych filmy trafiały do wszystkich krajów świata, a reklama zapewniała i wielki sukces kasowy. Najsłynniejszymi przedstawicielami grupy są Stanley Kubrick, Francis Ford Coppola, Martin Scorsese i dwaj emigranci z Europy Wschodniej – Miloš Forman i Roman Polański. Nową epokę wielkich kinowych hitów otworzył Ojciec chrzestny (The Godfather) Coppoli czy Chinatown Polańskiego.
Mechaniczna pomarańcza (tytuł oryginalny: A Clockwork Orange) to brytyjski dramat science fiction z 1971 roku, ekranizacja powieści Anthony’ego Burgessa o tym samym tytule. Autorem scenariusza, reżyserem i producentem obrazu był Stanley Kubrick. Jako Alex DeLarge wystąpił Malcolm McDowell. Ścieżka dźwiękowa filmu zawiera m.in. zaaranżowane na syntezator Mooga kompozycje Wendy Carlos, a także elektroniczne przekształconą muzykę poważną. Szczególną rolę w filmie pełni IX symfonia Beethovena.
Pełen życia McMurphy ma nadzieję, że uda mu się bezboleśnie przetrzymać więzienie, jeśli będzie udawał wariata. Plan, z pozoru dobry, obraca się w klęskę, gdy trafia do domu dla psychicznie chorych. McMurphy stara się rozruszać naszpikowanych lekami pacjentów, co budzi sprzeciw Mildred Ratched, siostry przełożonej. Niedługo dowiaduje się, że w szpitalu ma zostać dłużej niż myślał. Wobec nowej sytuacji, w jakiej się znalazł, namawia innych pacjentów do ucieczki, do czego oni przystają. Zdobywając sobie zaufanie niektórych z nich, kradnie autobus i wraz z kilkoma chorymi wyjeżdża, po czym wszystkich pakuje na jacht, legitymując się jako doktor pracujący w klinice i tak też przedstawiając swoich współtowarzyszy. Incydent ten, jak również libacja przez niego urządzona na oddziale szpitalnym prowadzi do zaostrzenia konfliktu między McMurphym a Ratched.
Czas apokalipsy (ang. Apocalypse Now) – amerykański film z 1979 roku w reżyserii Francisa Forda Coppoli, którego inspiracją było opowiadanie Josepha Conrada Jądro ciemności. W Polsce film emitowany był w kinach w czasie stanu wojennego w 1981, przez co od razu stał się filmem kultowym dla członków opozycji politycznej. W roku 2001 ukazała się poszerzona wersja reżyserska tego filmu, Czas apokalipsy: Powrót.
Lśnienie (ang. The Shining) – film z 1980 roku, wyreżyserowany przez Stanleya Kubricka, będący ekranizacją powieści Stephena Kinga pod tytułem Jasność (lub Lśnienie). Bohaterem filmu jest alkoholik Jack Torrance, który wraz z rodziną przeprowadza się do górskiego hotelu, w którym został zatrudniony jako stróż zimowy. Spokój opuszczonego poza sezonem kurortu ma umożliwić mu skoncentrowanie się na twórczości literackiej. Okazuje się jednak, że złowroga atmosfera miejsca stopniowo popycha go w obłęd.
We'd love to hear from you. Please send questions or feedback to the below email addresses.
Before contacting us, you may wish to visit our FAQs page which has lots of useful info on Tiki-Toki.
We can be contacted by email at: hello@tiki-toki.com.
You can also follow us on twitter at twitter.com/tiki_toki.
If you are having any problems with Tiki-Toki, please contact us as at: help@tiki-toki.com
Close